Notatka: Krajobraz górski - Tatry

Gdzie leżą Tatry?

Tatry to najwyższe góry w Polsce, znajdują się na południu kraju, na granicy z Słowacją.

Są częścią Karpat i dzielą się na Tatry Zachodnie i Tatry Wysokie.

Czym się różnią Tatry Zachodnie i Tatry Wysokie?

Tatry Zachodnie:

Mają łagodniejsze, trawiaste zbocza.

Zbudowane są ze skał wapiennych, dlatego są tu jaskinie, np. Wielka Jaskinia Śnieżna.

Popularne miejsca: Dolina Kościeliska, Dolina Chochołowska, Giewont, Kasprowy Wierch.

Tatry Wysokie:

Mają strome, skaliste szczyty i ostre granie.

Zbudowane są ze skał granitowych, co czyni je wyższymi.

Znajdują się tu jeziora polodowcowe (np. Morskie Oko) i wodospady (np. Wielka Siklawa, ok. 70 m wysokości).

Najwyższy szczyt Polski to Rysy (2499 m n.p.m.).

Popularne miejsca: Morskie Oko, Dolina Pięciu Stawów Polskich, Orla Perć (najtrudniejszy szlak).

Jak wygląda roślinność w Tatrach?

Roślinność zmienia się wraz z wysokością – to tzw. piętra roślinności:

Pogórze (do 700 m): łąki, pola, lasy mieszane.

Regiel dolny (700–1260 m): lasy bukowe i mieszane.

Regiel górny (1260–1550 m): lasy iglaste, np. świerki.

Kosodrzewina (1550–1960 m): niskie krzewy sosny górskiej.

Hale (1960–2250 m): łąki alpejskie z trawami i kwiatami.

Turnie (powyżej 2250 m): nagie skały z porostami i mchami.

Co to jest Tatrzański Park Narodowy?

Tatrzański Park Narodowy (TPN) chroni przyrodę Tatr.

Żyją tu rzadkie zwierzęta, np. kozica tatrzańska, niedźwiedź brunatny, świstak.

Rosną wyjątkowe rośliny, np. krokus, szarotka alpejska, goryczka.

Turystów prosi się o chodzenie po szlakach, by nie niszczyć roślin i nie płoszyć zwierząt.

Co warto wiedzieć o kulturze Podhala?

Podhale to region u podnóża Tatr, gdzie żyją górale podhalańscy.

Górale mają swoje tradycje: stroje, muzykę, taniec (np. zbójnicki) i gwarę.

Słyną z oscypka – sera z owczego mleka.

Dawniej wypasali owce, a dziś wielu zajmuje się turystyką, bo Tatry przyciągają ludzi cały rok.

Ciekawostka: Widmo Brockenu

To zjawisko w górach, gdy twój cień pada na chmury i otacza go tęczowa aureola. Wygląda jak wielka postać z kolorowym kołem wokół głowy!

Jakie są formy terenu w Tatrach?

Granie: wąskie grzbiety górskie.

Przełęcze: obniżenia między szczytami.

Turnie: ostre, skaliste szczyty.

Żleby: pionowe wgłębienia w stokach.

Jeziora polodowcowe: np. Morskie Oko.

Jaka jest pogoda w Tatrach?

Pogoda w górach zmienia się szybko: są wiatry (np. halny – ciepły i silny), burze i opady.

Im wyżej, tym zimniej i więcej deszczu lub śniegu.

Dlaczego to ważne?

Poznanie Tatr uczy nas o najwyższych górach Polski, ich przyrodzie i kulturze. Ważne jest, by chronić te miejsca, szanując zasady parku narodowego i dbając o środowisko.